Płukanie gardła – czym i jak nawilżyć gardło?

Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.

Płukanie gardła to zabieg pomocny nie tylko przy bólu gardła, ale też suchym kaszlu. Ma na celu nawilżenie i przyspieszenie regeneracji podrażnionej śluzówki. Czym płukać gardło, by zniwelować dokuczliwe objawy?   

Czym płukać gardło?

Suchość gardła to nieprzyjemna dolegliwość, która posiada wiele przyczyn. Może wiązać się z infekcjami bakteryjnymi lub wirusowymi pojawiającymi się w obrębie samego gardła lub sąsiadującej z nim krtani. Może także wynikać z suchości środowiska zewnętrznego.  

W przypadku infekcji drób oddechowych jednym z objawów może być suchy kaszel o charakterze napadowym. Ataki takiego kaszlu szybko prowadzą do podrażnienia, przesuszenia oraz uszkodzenia błony śluzowej. Podrażniona śluzówka natomiast pobudza odruch kaszlowy i tak problem zaczyna się pogłębiać. Środki przeciwkaszlowe zalecane są właśnie przy kaszlu suchym, który jest bezproduktywny, czyli – w przeciwieństwie do mokrego – nie pomaga pozbyć się zalegającej wydzieliny, a jedynie uszkadza błonę śluzową gardła.

Czym płukać gardło, by skutecznie je nawilżyć? 

• Wodą z solą działa nawilżająco. 
• Ziołowymi naparami. Niektóre z nich mają też działanie przeciwzapalne i antybakteryjne. 
• Preparatami aptecznymi. W aptekach można dostać bez recepty gotowe preparaty do płukania gardła. Przeważnie działają one antybakteryjnie, hamują więc namnażanie szkodliwych drobnoustrojów, a tym samym – rozwój infekcji lub stanu zapalnego. Podnoszą też poziom nawilżenia błony śluzowej, a dzięki zawartości substancji regenerujących przyspieszają gojenie podrażnionej śluzówki. 

Jak płukać gardło? Przede wszystkim – regularnie. Tylko systematyczność pomoże osiągnąć zamierzony efekt. W razie potrzeby, gdy uczucie suchości jest dokuczliwe lub wywołuje odruch kaszlu, można wykonywać płukanie nawet kilka razy dziennie. Niektóre substancje można trzymać w ustach dość długo i płukać nimi gardło kilkakrotnie podczas jednego zabiegu. Inne nadają się do krótkiego, jednokrotnego przepłukania. 

Jeśli suchość gardła dokucza przez dłuższy czas, a domowe sposoby nawilżania wydają się nieskuteczne, dolegliwość należy skonsultować z lekarzem celem dokładnego ustalenia jej podłoża. 

Płukanie gardła wodą z solą

Metodą od dawien dawna stosowaną przy bólu lub uczuciu suchości jest płukanie gardła wodą z solą. Aby woda z solą do płukania gardła działała kojąco, odpowiedni musi być jej roztwór. Najlepiej jest rozpuścić dwie łyżki stołowe soli w szklance wody o temperaturze 37⁰C, czyli zbliżonej do temperatury ciała. Roztwór zbyt mało stężony może być nieskuteczny, natomiast zbyt mocno stężony pogłębi problem podrażnienia śluzówki, wzmoże zaczerwienienie i uczucie pieczenia. 

Roztwór soli działa m.in. przeciwobrzękowo. To kolejna właściwość, która może niwelować odruch kaszlowy. Podrażnione, obrzęknięte śluzówki gardła przyczyniają się bowiem do ataków suchego, duszącego kaszlu. 

Jak płukać gardło wodą z solą? Podobnie, jak wszelkimi innymi preparatami i substancjami, najlepiej wykonywać płukanie regularnie – raz lub kilka razy dziennie, w zależności od potrzeby. Sól jest jedną z tych substancji, które – trzymane w ustach zbyt długo – mogą powodować podrażnienia. Dlatego roztwór taki należy nabrać do ust, sprawnie przepłukać nim gardło i go wypluć. Po płukaniu (czy to wodą z solą czy innymi płukankami) przez co najmniej kilkanaście minut nie należy nic jeść ani pić, by dobroczynne związki zdążyły wchłonąć się w błonę śluzową. 

Płukanie gardła wodą z solą można wykonywać także u dzieci. Sól, jako produkt spożywczy, jest bezpieczna, nie powoduje reakcji uczuleniowych. Roztwór przygotowywany dla dzieci może być mniej stężony, ponieważ ich błona śluzowa jest delikatniejsza. Warto też pamiętać, by płukanie przeprowadzać wyłącznie u dzieci, które potrafią już płukać gardło. U zbyt małych pacjentów zabieg może spowodować zachłyśnięcie, które niekiedy bywa bardzo groźne w skutkach. 

Szałwia do płukania gardła

Płukanie gardła można wykonywać również z zastosowaniem niektórych naparów ziołowych. Jednym z nich jest napar z szałwii. Płukanie gardła szałwią przynosi podobne rezultaty, jak w przypadku płukania go wodą z solą. Dodatkowo pomaga łagodzić rozwijające się w gardle stany zapalne. 

Szałwia do płukania gardła dostępna jest w aptekach, sklepach zielarskich oraz niektórych sklepach spożywczych pod postacią suszu w saszetkach. Napar należy sporządzać zawsze zgodnie z zaleceniami producenta; z reguły wystarczy zalać saszetkę szklanką gorącej, przegotowanej wody i odstawić na kilkanaście minut pod przykryciem. 

Oczywiście do sporządzenia naparu można samemu przygotować susz, susząc świeże liście szałwii w przewiewnym, zacienionym miejscu lub suszarce do ziół. 

Do płukanki z szałwii na gardło, jeśli jej głównym zadaniem ma być nawilżenie błony śluzowej i przyspieszenie jej gojenia, można dodać łyżeczkę miodu (np. lipowego, malinowego czy spadziowego). Miód oblepia śluzówkę, skutecznie ją nawilżając i niwelując nieprzyjemne uczucie suchości. Działa również przeciwkaszlowo, więc przynosi ulgę w napadach suchego kaszlu. 

Autor: Justyna Gabrysiak-Kula
Konsultacja merytoryczna: lekarz pediatra Joanna Kosielska

Bibliografia: