Kwiat lipy – na co pomaga? Działanie

Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.

Kwiat lipy to powszechnie stosowane od wieków ziele, głównie w stanach przeziębienia i przy kaszlu. Na czym polega jego wyjątkowość, jakie posiada właściwości i jak przygotować z niego prozdrowotny napar?  

Jak wygląda kwiat lipy?

„Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły biorą miód” – pisał Jan Kochanowski w utworze poświęconym lipie – jednemu z najpowszechniej spotykanych na półkuli północnej drzew. W Europie najczęściej spotykane są jej dwa gatunki: 

• lipa drobnolistna (Tilia cordata), 
• lipa szerokolistna (zwana też wielkolistną; Tilia platyphyllos). 

Obydwa charakteryzują się potężnym pokrojem, posiadają jednolity, gruby pień oraz rozłożystą koronę gęsto usianą liśćmi. Korona lipy daje latem dużo cienia, dlatego drzewo to sadzone jest często w kompleksach parkowych. Lipa świetnie poddaje się przycinaniu, którą to cechę powszechnie wykorzystuje się w miastach i sadzi lipę całymi szpalerami wzdłuż dróg. 

Kwiatostan lipy to drobne, białe albo żółtawe kwiatki zebrane w luźne baldaszki lub wierzchotki. Ich wygląd nie jest zbyt atrakcyjny, za to zapach mają intensywny i wyjątkowy. Woń przyciąga pszczoły, które z nektaru produkują pyszny miód o wielu dobroczynnych właściwościach. 

Kiedy zbierać kwiat lipy, by jak najlepiej wykorzystać jego działanie? Zbieranie można rozpocząć już w momencie, kiedy niektóre kwiaty mają jeszcze postać pąków, i kontynuować je do samego końca kwitnienia, które przypada na lipiec (stąd nawet wzięła się nazwa tego miesiąca). 

Właściwości kwiatu lipy

wiat lipy posiada szerokie zastosowanie w ziołolecznictwie. Bywa stosowany zarówno wewnętrznie, np. w postaci naparu, jak i zewnętrznie – na skórę.  Lipa zawdzięcza swoje lecznicze właściwości wysokiej zawartości substancji aktywnych, w tym witamin i minerałów oraz flawonoidów – związków chemicznych o działaniu przeciwutleniającym. 

Właściwości kwiatu lipy są niezwykle bogate, dlatego używa się go nie tylko do domowego leczenia przeziębień, ale również jako składników wielu wyrobów farmaceutycznych. Lipa przede wszystkim działa: 

• napotnie, 
• przeciwzapalnie, 
• przeciwkaszlowo, 
• nieco rozluźniająco. 

Na co kwiat lipy stosowany jest najczęściej? Naparu z lipy powszechnie używa się w stanach przeziębienia, ze względu na wysoką zawartość w kwiatach witaminy C. Lipa posiada również właściwości łagodzenia suchego kaszlu. Przeciwkaszlowo działa picie naparu z jej suszonych kwiatów oraz inhalacje z wykorzystaniem olejku lipowego.  

Inhalacje z lipy działają kojąco na podrażnioną śluzówkę i przyspieszają jej regenerację, a tym samym niwelują przykry objaw duszącego, suchego kaszlu. Picie naparu natomiast powoduje, że zawarte w nim substancje powlekają błonę śluzową gardła, zmiękczają ją i nawilżają oraz przyspieszają gojenie jej podrażnień. 

Suchy kaszel jest uporczywą dolegliwością o charakterze napadowym. Jego ataki powodują przesuszanie i podrażnianie śluzówki, co z kolei pogłębia problem i prowadzi do kolejnych ataków. Tworzy się tzw. błędne koło, a dolegliwość staje się coraz bardziej dokuczliwa. Dlatego przy suchym kaszlu tak ważne jest nawilżanie i regenerowanie śluzówki. Wszelkie substancje przyspieszające jej gojenie działają kojąco, a ich spożywanie zalecane jest szczególnie przed snem. Napar z lipy wypity po kolacji ma dużo czasu na wchłonięcie się i wsparcie gojenia podrażnionej błony śluzowej. 

Działanie przeciwkaszlowe posiada również miód lipowy. Miód – jeszcze lepiej niż napar – oblepia błonę śluzową gardła, dzięki czemu zawarte w nim substancje dobrze się wchłaniają, nawilżają i mogą ukoić podrażnienia. W przypadku suchego kaszlu również zaleca się spożywanie miodu przed snem – po wypiciu wszystkich płynów i spożyciu kolacji. Zastosowany na noc, regeneruje śluzówkę i zmniejsza ryzyko ataków kaszlu przerywających spokojny sen. 

Jak suszyć kwiat lipy?

Surowcem do sporządzania leczniczych (np. przeciwkaszlowych) naparów jest suszona lipa, a dokładnie – jej suszone kwiatostany. Kwiaty lipy zbiera się w lipcu, choć niekiedy pierwsze zbiory można prowadzić już na koniec czerwca – w zależności od pogody. Ważne jest, by wybrać drzewa oddalone od ruchliwych dróg, czyli takie, na których mniej jest zanieczyszczeń z powietrza. Po zerwaniu całych baldaszków, należy dokładnie oczyścić je z gałązek i liści, tak, by zostały same żółtawe lub kremowe kwiaty. Najlepiej jest suszyć naturalnie, rozkładając luźno na papierze w przewiewnym, zacienionym miejscu. 

Do suszenia lipy można też używać specjalnej suszarki do ziół, która wykorzystuje powiew letniego powietrza. Ważne, by do procesu tego nie była użyta wysoka temperatura. Może to źle wpłynąć na niektóre zawarte w kwiatach substancje i ograniczyć ich właściwości. 

Lipa suszona naturalnie może być następnie dość długo przechowywana, więc zimą świetnie nada się do sporządzania leczniczych naparów podczas przeziębienia, bólu gardła, kataru czy kaszlu. 

Napar z lipy

Ponieważ najczęściej lipa wykorzystywana jest jako wsparcie organizmu w przeziębieniu lub podczas kaszlu, do naparów z niej sporządzonych można dodawać inne substancje, np. te o wysokiej zawartości witaminy C: 

• sok z malin, 
• sok z czarnego bzu, 
• cytrynę. 

Aby podnieść walory smakowe naparu, warto osłodzić go miodem. Można zastosować również miód lipowy, co zwiększy skuteczność działania samej lipy. 

Wykonanie naparu jest bardzo proste. Wystarczy łyżeczkę suszu zalać szklanką gorącej wody i odstawić na kilkanaście minut. Warto pamiętać, że miód najlepiej jest dodawać do herbaty z lipy ostudzonej do temperatury ok. 40⁰C. W temperaturach wyższych miód traci część swoich prozdrowotnych właściwości. 

Herbatkę z suszonych kwiatów można podawać dzieciom od 4 roku życia. Napar z lipy dla dzieci świetnie nadaje się jako napój rozgrzewający przy gorączce, ale też jako środek na złagodzenie suchego kaszlu. Lipa jest także powszechnym składnikiem różnych preparatów farmaceutycznych dla dzieci – na przeziębienie, na kaszel, na ból gardła. Jeśli chodzi o najmłodszych pacjentów, warto wybierać dla nich środki o naturalnym składzie, bazujące na leczniczych właściwościach wyciągów roślinnych. 

Autor: Justyna Gabrysiak-Kula
Konsultacja merytoryczna: mgr farm. Wojciech Ziółkowski

Bibliografia: